.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Όταν ταξίδευαν παλιά οι άνθρωποι και έγραφαν στην επιστροφή τις εντυπώσεις τους: είχαν άπειρα πράγματα να διηγηθούν. Μιλούσαν εντυπωσιασμένοι για άλλους λαούς και πολιτισμούς, για πράγματα πρωτόγνωρα, ήθη και έθιμα τελείως διαφορετικά από τα δικά τους.
Τώρα αυτά έχουν σχεδόν εκλείψει. Ίδια ζωή σε περιμένει όπου κ’ αν πας, τα ίδια μαγαζιά και καφενεία. Ίδιοι ρυθμοί της καθημερινότητας παντού. Που όσο να ‘ναι σε τρομάζουν και λιγάκι, γιατί κοινός τους παρανομαστής δεν είναι η αδελφοσύνη των λαών που οραματιζόμασταν παλιά αλλά η αδηφάγα και ισοπεδωτική θεοποίηση του κέρδους και της κατανάλωσης. Αλλάζει πλέον μόνο το ντεκόρ - εκπληκτικά διατηρημένες πόλεις του παλιού καιρού- και τα μενού των εστιατορίων. Καμία έκπληξη από αυτές που υπαινίσσεται στην «Ιθάκη» του ο Καβάφης.
Τώρα αυτά έχουν σχεδόν εκλείψει. Ίδια ζωή σε περιμένει όπου κ’ αν πας, τα ίδια μαγαζιά και καφενεία. Ίδιοι ρυθμοί της καθημερινότητας παντού. Που όσο να ‘ναι σε τρομάζουν και λιγάκι, γιατί κοινός τους παρανομαστής δεν είναι η αδελφοσύνη των λαών που οραματιζόμασταν παλιά αλλά η αδηφάγα και ισοπεδωτική θεοποίηση του κέρδους και της κατανάλωσης. Αλλάζει πλέον μόνο το ντεκόρ - εκπληκτικά διατηρημένες πόλεις του παλιού καιρού- και τα μενού των εστιατορίων. Καμία έκπληξη από αυτές που υπαινίσσεται στην «Ιθάκη» του ο Καβάφης.
Και ήταν πολύ μεγάλο το ταξίδι: ΠΑΤΡΑ - ΑΝΚΟΝΑ – ΒΕΝΕΤΙΑ – ΒΕΡΟΝΑ- ΜΟΝΑΚΟ – ΝΙΚΑΙΑ – ΚΑΝΝΕΣ – ΦΙΓΚΕΡΕΣ(Πατρίδα του Νταλί) - ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ – ΜΑΔΡΙΤΗ – ΤΟΛΕΔΟ – ΒΑΛΕΝΘΙΑ - ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ – ΡΩΜΗ (ΤΣΙΒΙΤΑΒΕΚΙΑ με πλοίο) – ΑΝΚΟΝΑ – ΠΑΤΡΑ.
Υπάρχουν διαφορές, δεν λέμε! Υπάρχει αυτή η εκπληκτική καθαριότητα που σε εντυπωσιάζει. Σε κάνει να νιώθεις ζήλεια πιο σωστά, μια ζήλεια που μεγαλώνει όταν αντιλαμβάνεσαι πως η καθαριότητα αυτή δεν είναι αποτέλεσμα εντατικής δουλειάς των επιφορτισμένων με αυτήν εργαζομένων, είναι απλά ανώτερο επίπεδο πολιτισμού της καθημερινής ζωής και οι άνθρωποι δεν ρυπαίνουν.
Μα εκείνο που είναι πιο εντυπωσιακό στο θέμα αυτό –για μένα που είμαι και λίγο αγρότης- είναι η ευπρέπεια των χωραφιών και των κτημάτων. Λάμπουν τα’ αμπέλια και οι ελιές σαν κήποι καλλωπιστικοί φτιαγμένοι με μεράκι. Και εκεί απέξω από το Άρλ της νότιας Γαλλίας, την πόλη που έζησε ο Βαν Γκόγκ τα 4 χρόνια της δημιουργίας του, βλέπεις τα ίδια ακριβώς τοπία με τους πίνακες του: πανέμορφα χωράφια θερισμένου σιταριού και άλλα που πλέουν μέσα σε μια χρυσαφένια ομορφιά από ανθισμένα ηλιοτρόπια.
Και μιας και αναφέρθηκα σε τέχνη, θέλω να πω πως δεν θα μιλήσω για πινακοθήκες και μουσεία που είδαμε πολλά, εκτός από μια εξαίρεση: το δέος που νιώθει κανείς μπροστά στην τεραστίων διαστάσεων Guernica, μπροστά σε αυτό το αντιπολεμικό και αντιφασιστικό σύμβολο της τέχνης, ένα δέος που μετατρέπεται σε ρίγος καθώς βλέπεις απέναντι του έναν διαρκή συνωστισμό από εκστασιασμένα νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια.
Θα μιλήσω μόνο για κάποια πράγματα που έτσι αρπαχτά έπιασε το μάτι μου στο γρήγορο πέρασμα μου. Γι΄ αυτή τη χυδαιότητα π.χ. που βλέπετε στη δεύτερη φωτογραφία: Η περιβόητη Γέφυρα των Στεναγμών της Βενετίας παραδομένη για διαφήμιση στην εταιρία ενδυμάτων SISLEY. Όλα αγοράζονται πλέον και όλα πουλιούνται, όλα έχουν μια τιμή ακόμη και το σύμβολο αυτό των μαρτυρίων και της βαναυσότητας της Ιεράς Εξέτσης των βενετσιάνων.
Υπάρχουν διαφορές, δεν λέμε! Υπάρχει αυτή η εκπληκτική καθαριότητα που σε εντυπωσιάζει. Σε κάνει να νιώθεις ζήλεια πιο σωστά, μια ζήλεια που μεγαλώνει όταν αντιλαμβάνεσαι πως η καθαριότητα αυτή δεν είναι αποτέλεσμα εντατικής δουλειάς των επιφορτισμένων με αυτήν εργαζομένων, είναι απλά ανώτερο επίπεδο πολιτισμού της καθημερινής ζωής και οι άνθρωποι δεν ρυπαίνουν.
Μα εκείνο που είναι πιο εντυπωσιακό στο θέμα αυτό –για μένα που είμαι και λίγο αγρότης- είναι η ευπρέπεια των χωραφιών και των κτημάτων. Λάμπουν τα’ αμπέλια και οι ελιές σαν κήποι καλλωπιστικοί φτιαγμένοι με μεράκι. Και εκεί απέξω από το Άρλ της νότιας Γαλλίας, την πόλη που έζησε ο Βαν Γκόγκ τα 4 χρόνια της δημιουργίας του, βλέπεις τα ίδια ακριβώς τοπία με τους πίνακες του: πανέμορφα χωράφια θερισμένου σιταριού και άλλα που πλέουν μέσα σε μια χρυσαφένια ομορφιά από ανθισμένα ηλιοτρόπια.
Και μιας και αναφέρθηκα σε τέχνη, θέλω να πω πως δεν θα μιλήσω για πινακοθήκες και μουσεία που είδαμε πολλά, εκτός από μια εξαίρεση: το δέος που νιώθει κανείς μπροστά στην τεραστίων διαστάσεων Guernica, μπροστά σε αυτό το αντιπολεμικό και αντιφασιστικό σύμβολο της τέχνης, ένα δέος που μετατρέπεται σε ρίγος καθώς βλέπεις απέναντι του έναν διαρκή συνωστισμό από εκστασιασμένα νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια.
Θα μιλήσω μόνο για κάποια πράγματα που έτσι αρπαχτά έπιασε το μάτι μου στο γρήγορο πέρασμα μου. Γι΄ αυτή τη χυδαιότητα π.χ. που βλέπετε στη δεύτερη φωτογραφία: Η περιβόητη Γέφυρα των Στεναγμών της Βενετίας παραδομένη για διαφήμιση στην εταιρία ενδυμάτων SISLEY. Όλα αγοράζονται πλέον και όλα πουλιούνται, όλα έχουν μια τιμή ακόμη και το σύμβολο αυτό των μαρτυρίων και της βαναυσότητας της Ιεράς Εξέτσης των βενετσιάνων.
Ή για την άλλη γαϊδουριά που είδα στη Βενετία πάλι, αλλά και στη μεγάλη πλατεία Ράμπλας της Βαρκελώνης: Εκτεταμένοι χώροι τεράστιοι και ούτε ένα παγκάκι να κάτσει ένας άνθρωπος, μελετημένα και εξεπιτούτου για να σε αναγκάσουν να κάτσεις στα καφέ και τα εστιατόρια ως πρόβατο επί σφαγή. Εκεί παίρνονται κεφάλια: μην ακούτε τα κανάλια που κάθε τόσο συγκρίνουν την τιμή του καφέ και λένε ότι είμαστε τάχα μου οι ακριβότεροι της Ευρώπης. Κουταμάρες! Εκεί μπροκόνουν το νερό: 2-3 ευρώ το μπουκαλάκι, αλλιώς στον φέρνουν ξεροσφύρι. Άσε που μετά από 20 λεπτά στην πέφτουν και σου παίρνουν το φλιτζάνι. Εδώ καθόμαστε με τις ώρες και έρχεται και ξαναέρχεται η κοπέλα με την κανάτα του νερού.
Ή την άλλη απάτη με τον κατάλογο που όταν έρχεται ο λογαριασμός διαπιστώνεις ότι είναι τα ποσά Χ2 και όταν ρωτήσεις το γιατί σου λέει ότι δεν πρόσεξες εκεί κάτω-κάτω τα ψιλά σαν ψείρες γραμματάκια που λένε ότι οι αναγραφόμενες τιμές ισχύουν μόνο για όρθιο σερβίρισμα, στο καθιστό διπλασιάζονται!
Θα μιλήσω όμως και γι’ αυτή την καταπληκτική παραλία της Νίκαιας, μια παραλία 8 χιλιομέτρων (4η φωτογραφία) χωρίς ομπρέλες και ξαπλώστρες, χωρίς εισιτήρια και μαλακίες: τελείως ελεύθερη και προσβάσιμη για όλο τον κόσμο!
Αλλά και για τη φοβερή οικοδόμηση της ιταλικής και γαλλικής Ριβιέρας! Είναι κάτι το απίστευτο! Ένα εκτεταμένο Λουτράκι έχει καλύψει τα πάντα. Μόλυνση επί μολύνσεως! Πάνε τα γραφικά εκείνα δρομάκια με τα πεύκα και από κάτω τη θάλασσα, που βλέπαμε στις παλιές ταινίες του Βιττόριο Γκάσμαν και του Λουί ντε Φινές! Το ίδιο και με το Μόντε Κάρλο (5η φωτογραφία), δεν έχει μείνει σπιθαμή άκτιστη! Και τη γαζώνουν οι Μονεγάσκοι από τον τουρισμό: εισιτήριο στα λεωφορεία και στ’ αυτοκίνητα που μπαίνουν μέσα, εισιτήρια ακριβά σε παντός είδους μουσεία, μουσείο των ανακτόρων από εδώ μουσείο του τάδε από εκεί, να σου τ' αρπάξουν!
Εκείνο όμως που μου έκανε μεγάλη εντύπωση και με ενόχλησε πιο πολύ –άλλοι μπορεί να το χαίρονται αυτό- είναι που δεν είδα ένα πολιτικό σύνθημα σε κάποιον τοίχο. Και δεν μιλάω τόσο για Ιταλία και Γαλλία, όσο για την Ισπανία και δη για την Καταλωνία. Με ανεργία πάνω από 20%, να σου ορμάνε στα ίσια και να σου τραβάνε την τσάντα και το πορτοφόλι και ο κόσμος να τρέχει και "...να προσκυνά σώβρακα και φανέλες» που λέει και ο Πανούσης. Στη Βαρκελώνη την έδρα της Δημοκρατικής Κυβέρνησης του εμφυλίου και του μεγάλου αγωνιστή Μπουοναβεντούρα Ντουρούτι που στην κηδεία του τον είχαν συνοδέψει 1.000.000 άνθρωποι, ο κόσμος ανασαίνει στους ρυθμούς της Μπαρτσελόνα. Και στην κόντρα της με τη Ρεάλ ενσαρκώνεται πλέον η παλιά σύγκρουση τους με τους Καστελιάνους και τη Μαδρίτη. Ο Μέσι ο Πουγιόλ και ο Ινιέστα αυτοί οι σύγχρονοι εκατομμυριούχοι είναι ταυτόχρονα και οι απελευθερωτές. Όλα τα όνειρα των ανθρώπων βρίσκονται στο στάδιο Κάμπ Νου. 17 ευρώ το εισιτήριο της επίσκεψης, παρακαλώ, και 80 ευρώ η φανέλα με όνομα! Και να οι ουρές χιλιάδες! Ντόπιων και ξένων! Πόσο χαίρομαι που είμαι με την ΑΕΚ και δεν κάναμε φέτος ακριβές μεταγραφές!!!
Θα ήθελα να κλείσω –δεν θέλω να σας κουράσω- με την πιο σημαντική για μένα στιγμή της εκδρομής: Είμαστε ένα βράδυ στις Κάννες το σύμβολο της γκλαμουριάς και των ψωνισμένων, κάτι σαν μια τεράστια Μύκονος, όπου στους δρόμους της με τα ακριβά μαγαζιά τα διαμάντια και τα καζίνα, περιφέρονται συνοδευόμενες από εύπορους ηλικιωμένους κυρίους, μοντέλες διψασμένες για ανέλιξη, τεκνά μπαινοβγαίνουν σε πολυτελή σκάφη της παραλίας και είναι παντού οι τιμές απλησίαστες! Και ας σημαίνει μάλλον «καλάμια» το όνομα της, υπάρχουν ακόμη καλαμιώνες στην άκρη της πόλης και ας κόαζαν κάποτε εδώ τα βατράχια! Τώρα κοάζει ο χάϊ καταναλωτισμός! Στοιχίζει πανάκριβα ότι και αν πάρεις.
Ή την άλλη απάτη με τον κατάλογο που όταν έρχεται ο λογαριασμός διαπιστώνεις ότι είναι τα ποσά Χ2 και όταν ρωτήσεις το γιατί σου λέει ότι δεν πρόσεξες εκεί κάτω-κάτω τα ψιλά σαν ψείρες γραμματάκια που λένε ότι οι αναγραφόμενες τιμές ισχύουν μόνο για όρθιο σερβίρισμα, στο καθιστό διπλασιάζονται!
Θα μιλήσω όμως και γι’ αυτή την καταπληκτική παραλία της Νίκαιας, μια παραλία 8 χιλιομέτρων (4η φωτογραφία) χωρίς ομπρέλες και ξαπλώστρες, χωρίς εισιτήρια και μαλακίες: τελείως ελεύθερη και προσβάσιμη για όλο τον κόσμο!
Αλλά και για τη φοβερή οικοδόμηση της ιταλικής και γαλλικής Ριβιέρας! Είναι κάτι το απίστευτο! Ένα εκτεταμένο Λουτράκι έχει καλύψει τα πάντα. Μόλυνση επί μολύνσεως! Πάνε τα γραφικά εκείνα δρομάκια με τα πεύκα και από κάτω τη θάλασσα, που βλέπαμε στις παλιές ταινίες του Βιττόριο Γκάσμαν και του Λουί ντε Φινές! Το ίδιο και με το Μόντε Κάρλο (5η φωτογραφία), δεν έχει μείνει σπιθαμή άκτιστη! Και τη γαζώνουν οι Μονεγάσκοι από τον τουρισμό: εισιτήριο στα λεωφορεία και στ’ αυτοκίνητα που μπαίνουν μέσα, εισιτήρια ακριβά σε παντός είδους μουσεία, μουσείο των ανακτόρων από εδώ μουσείο του τάδε από εκεί, να σου τ' αρπάξουν!
Εκείνο όμως που μου έκανε μεγάλη εντύπωση και με ενόχλησε πιο πολύ –άλλοι μπορεί να το χαίρονται αυτό- είναι που δεν είδα ένα πολιτικό σύνθημα σε κάποιον τοίχο. Και δεν μιλάω τόσο για Ιταλία και Γαλλία, όσο για την Ισπανία και δη για την Καταλωνία. Με ανεργία πάνω από 20%, να σου ορμάνε στα ίσια και να σου τραβάνε την τσάντα και το πορτοφόλι και ο κόσμος να τρέχει και "...να προσκυνά σώβρακα και φανέλες» που λέει και ο Πανούσης. Στη Βαρκελώνη την έδρα της Δημοκρατικής Κυβέρνησης του εμφυλίου και του μεγάλου αγωνιστή Μπουοναβεντούρα Ντουρούτι που στην κηδεία του τον είχαν συνοδέψει 1.000.000 άνθρωποι, ο κόσμος ανασαίνει στους ρυθμούς της Μπαρτσελόνα. Και στην κόντρα της με τη Ρεάλ ενσαρκώνεται πλέον η παλιά σύγκρουση τους με τους Καστελιάνους και τη Μαδρίτη. Ο Μέσι ο Πουγιόλ και ο Ινιέστα αυτοί οι σύγχρονοι εκατομμυριούχοι είναι ταυτόχρονα και οι απελευθερωτές. Όλα τα όνειρα των ανθρώπων βρίσκονται στο στάδιο Κάμπ Νου. 17 ευρώ το εισιτήριο της επίσκεψης, παρακαλώ, και 80 ευρώ η φανέλα με όνομα! Και να οι ουρές χιλιάδες! Ντόπιων και ξένων! Πόσο χαίρομαι που είμαι με την ΑΕΚ και δεν κάναμε φέτος ακριβές μεταγραφές!!!
Θα ήθελα να κλείσω –δεν θέλω να σας κουράσω- με την πιο σημαντική για μένα στιγμή της εκδρομής: Είμαστε ένα βράδυ στις Κάννες το σύμβολο της γκλαμουριάς και των ψωνισμένων, κάτι σαν μια τεράστια Μύκονος, όπου στους δρόμους της με τα ακριβά μαγαζιά τα διαμάντια και τα καζίνα, περιφέρονται συνοδευόμενες από εύπορους ηλικιωμένους κυρίους, μοντέλες διψασμένες για ανέλιξη, τεκνά μπαινοβγαίνουν σε πολυτελή σκάφη της παραλίας και είναι παντού οι τιμές απλησίαστες! Και ας σημαίνει μάλλον «καλάμια» το όνομα της, υπάρχουν ακόμη καλαμιώνες στην άκρη της πόλης και ας κόαζαν κάποτε εδώ τα βατράχια! Τώρα κοάζει ο χάϊ καταναλωτισμός! Στοιχίζει πανάκριβα ότι και αν πάρεις.
Οπότε ψάχνοντας για κάτι φθηνότερο στα ενδότερα, προχωράμε προχωράμε και ξαφνικά βρισκόμαστε σε ένα άλλο κόσμο. Κάτι περίπου σαν να ξεφεύγει ένας τουρίστας από το Σύνταγμα και την Κοραή και κατηφορίζοντας να βρίσκεται πίσω από τη Βαρβάκειο Αγορά: Ευριπίδου & Σωκράτους γωνία. Είναι μάλιστα εκεί και το κτίριο της σκεπαστής αγοράς και καθόμαστε σε ένα φαγάδικο με μαροκινό προσωπικό: δυο γυναίκες και έναν άντρα. Είμαστε εμείς δυο ζευγάρια, δίπλα δυο ντόπιοι νεαροί ένας ξανθός και ένας μελαχρινός και πιο πέρα μόνη της μια εκδιδόμενη κοπέλα. Πήραμε και τα κρασιά μας, ανέβηκε το κέφι, δυνάμωσε και η μουσική, η σερβιτόρα άρχισε να χορεύει τσιφτετέλι, εμείς χτυπούσαμε παλαμάκια και προβήκαμε σε μια σπάνια για τα μέρη αυτά χειρονομία: κεράσαμε ποτά τα διπλανά τραπέζια! Η κοπέλα και οι νεαροί το χάρηκαν και άρχισαν να χτυπάνε και αυτοί τα παλαμάκια στη γκαρσόνα. Αποχαιρετιστήκαμε εγκάρδια. Παντού μπορείς να βρεις ανθρώπινες στιγμές, αρκεί να ψάξεις λίγο!
